Obrzezanie, czyli chirurgiczne usunięcie napletka, to jeden z najstarszych i najczęściej wykonywanych zabiegów na świecie. Szacuje się, że globalnie obrzezanych jest około 25-30% mężczyzn, choć wskaźniki te znacznie różnią się w zależności od regionu – w Stanach Zjednoczonych odsetek ten sięga blisko 80%, podczas gdy w wielu krajach Europy jest znacznie niższy. Choć w wielu kulturach zabieg ma podłoże religijne, coraz więcej dorosłych mężczyzn decyduje się na niego z powodów medycznych, higienicznych lub osobistych. W tym artykule przedstawimy wskazania do zabiegu oraz jego potencjalne korzyści i wady.
Wskazania medyczne – kiedy obrzezanie może być zalecone przez lekarza?
Dla wielu dorosłych mężczyzn decyzja o obrzezaniu podyktowana jest konkretnymi problemami zdrowotnymi. W takich przypadkach zabieg nie jest kwestią wyboru, a skuteczną metodą leczenia. Najczęstsze wskazania medyczne to:
- Stulejka (Phimosis): To najczęstszy powód. Stulejką nazywamy zwężenie ujścia napletka, które uniemożliwia lub znacznie utrudnia jego swobodne odprowadzenie z żołędzi. Powoduje to ból podczas stosunku, problemy z utrzymaniem higieny i sprzyja nawracającym stanom zapalnym.
- Załupek (Paraphimosis): Jest to stan nagły, w którym odprowadzonego napletka nie da się z powrotem nasunąć na żołądź. Powoduje to ucisk, obrzęk i silny ból, wymagając natychmiastowej interwencji lekarskiej. Obrzezanie jest metodą ostatecznego rozwiązania tego problemu.
- Nawracające zapalenia żołędzi i napletka (Balanoposthitis): Przewlekłe infekcje bakteryjne lub grzybicze, którym sprzyja środowisko pod napletkiem, są wyraźnym wskazaniem do zabiegu.
- Krótkie wędzidełko napletkowe (Frenulum breve): Choć często wystarcza sama plastyka wędzidełka, w niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy współistnieje ze stulejką, zaleca się pełne obrzezanie.
Szacuje się, że nawet 10-15% nieobrzezanych mężczyzn będzie w którymś momencie życia wymagało interwencji chirurgicznej z powodu jednego z powyższych problemów.
Potencjalne zalety i korzyści zdrowotne obrzezania
Poza leczeniem konkretnych schorzeń, obrzezanie wiąże się z szeregiem udowodnionych naukowo korzyści zdrowotnych.
- Łatwiejsza higiena: To najbardziej bezpośrednia i odczuwalna korzyść. Usunięcie napletka eliminuje przestrzeń, w której mogą gromadzić się mastka (naturalna wydzielina), bakterie i resztki moczu, co znacznie ułatwia utrzymanie czystości.
- Zmniejszone ryzyko infekcji dróg moczowych (UTI): Badania jednoznacznie potwierdzają, że ryzyko UTI jest od 3 do 10 razy niższe u obrzezanych mężczyzn, zwłaszcza w pierwszym roku życia.
- Zmniejszone ryzyko niektórych chorób przenoszonych drogą płciową (STD): To jeden z najważniejszych argumentów zdrowotnych. Liczne badania wykazały, że obrzezanie znacząco zmniejsza ryzyko zakażenia:
- Wirusem HIV (redukcja ryzyka o 40-60%)
- Wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) (redukcja ryzyka o 30-40%)
- Wirusem opryszczki (HSV-2)
- Wirusami powodującymi wrzody narządów płciowych (np. kiła)
- Profilaktyka nowotworowa: Obrzezanie jest najskuteczniejszą metodą zapobiegania rakowi prącia. Jak wskazują dane, ryzyko to jest zredukowane co najmniej 10-krotnie. Dzieje się tak, ponieważ zabieg eliminuje główny czynnik ryzyka tego nowotworu – stulejkę i związane z nią przewlekłe stany zapalne.
Korzyści dla partnerki
Korzyści zdrowotne obrzezania mężczyzny przenoszą się również na jego partnerki. Usunięcie napletka, który jest rezerwuarem dla wielu patogenów, zmniejsza u kobiet ryzyko:
- Bakteryjnego zapalenia pochwy (BV): Badania potwierdzają, że partnerki obrzezanych mężczyzn rzadziej cierpią na tę częstą i nawracającą dolegliwość.
- Zakażenia wirusem HPV: Mniejsze ryzyko transmisji onkogennych typów wirusa HPV od obrzezanego partnera przekłada się na obniżone ryzyko rozwoju raka szyjki macicy.
Należy jednak z całą mocą podkreślić, że obrzezanie nie chroni przed wszystkimi chorobami przenoszonymi drogą płciową (np. rzeżączką czy chlamydią) i nie zastępuje prezerwatywy oraz innych metod bezpiecznego seksu.
Potencjalne wady i ryzyko związane z obrzezaniem
Jak każda procedura chirurgiczna, obrzezanie wiąże się z pewnym ryzykiem, a decyzja o jego wykonaniu powinna uwzględniać również potencjalne wady.
- Ryzyko chirurgiczne: Zabieg, wykonywany przez doświadczonego urologa, jest bardzo bezpieczny. Wskaźnik powikłań u dorosłych jest niski i według różnych źródeł wynosi od 0.2% do 2%. Do najczęstszych, zwykle niewielkich komplikacji, należą krwawienie, miejscowa infekcja rany czy niezadowalający efekt kosmetyczny.
- Zmiana odczuć seksualnych: To najbardziej kontrowersyjny i subiektywny aspekt. Teoretycznie, usunięcie napletka, który jest bogato unerwiony, może prowadzić do zmiany wrażliwości żołędzi. Jednak istnieje niewiele dowodów naukowych na znaczące negatywne skutki dla zdrowia seksualnego, psychologicznego czy emocjonalnego. Wielu mężczyzn nie zgłasza żadnych negatywnych zmian, a niektórzy, zwłaszcza ci leczeni z powodu stulejki, raportują poprawę jakości życia seksualnego. Ostateczne odczucia są kwestią bardzo indywidualną.
- Okres rekonwalescencji: Po zabiegu należy liczyć się z kilkutygodniowym okresem gojenia. W tym czasie może występować ból, obrzęk i dyskomfort. Konieczne jest również zachowanie wstrzemiźliwości seksualnej (zazwyczaj 4-6 tygodni) oraz szczególna dbałość o higienę rany.
Podsumowanie: Wady i zalety obrzezania
Decyzja o obrzezaniu w dorosłym życiu powinna być dobrze przemyślana. W przypadku wyraźnych wskazać medycznych, takich jak stulejka czy nawracające infekcje, korzyści zdrowotne zdecydowanie przeważają nad niewielkim ryzykiem związanym z zabiegiem. Jeśli natomiast rozważasz obrzezanie z powodów higienicznych, estetycznych lub profilaktycznych, kluczowe jest zrozumienie pełnego obrazu – zarówno udowodnionych korzyści, jak i potencjalnych wad.
Najważniejszym krokiem jest zawsze konsultacja z doświadczonym urologiem. Lekarz oceni Twoją sytuację anatomiczną, odpowie na wszystkie pytania i pomoże Ci podjąć najlepszą, w pełni świadomą decyzję dotyczącą Twojego zdrowia.
Źródła (dostęp z dnia 09/08/2025)
Moses, Stephen, Robert C. Bailey, and Allan R. Ronald. „Male circumcision: assessment of health benefits and risks.” Sexually transmitted infections 74.5 (1998): 368.
American Academy of Pediatrics Task Force on Circumcision. „Male circumcision.” Pediatrics 130.3 (2012): e756-e785.
Tobian, Aaron AR, and Ronald H. Gray. „The medical benefits of male circumcision.” jama 306.13 (2011): 1479-1480.
