Spożywanie alkoholu negatywnie wpływa na poziom testosteronu, zaburzając jego produkcję i metabolizm w organizmie. Choć wypicie dwóch 5-procentowych piw może wywołać krótkotrwały wzrost tego hormonu, w dłuższej perspektywie alkohol znacząco obniża jego poziom. U osób przyjmujących testosteron zewnętrznie – czy to w ramach terapii TRT, czy przez sportowców stosujących doping – alkohol może dodatkowo nasilać skutki uboczne i zmniejszać efektywność leczenia w przypadku pacjentów leczonych testosteronem.
Testosteron to nie tylko hormon odpowiedzialny za męskie cechy płciowe. Kiedy jego poziom spada, mężczyźni często doświadczają szeregu problemów – od utraty masy mięśniowej i spadku libido, przez problemy z płodnością i energią, po zaburzenia koncentracji i wahania nastroju. Wielu mężczyzn przed sięgnięciem po kolejne piwo czy lampkę wina zastanawia się, jak alkohol wpłynie na ich poziom testosteronu. Podobne wątpliwości mają pacjenci stosujący terapię hormonalną lub sportowcy przyjmujący wysokie dawki w ramach cykli. Te obawy są uzasadnione – wpływ alkoholu na gospodarkę hormonalną od lat budzi kontrowersje, a badania potwierdzają negatywny wpływ alkoholu na testosteron.
Wpływ alkoholu na poziom testosteronu
Alkohol zakłóca produkcję testosteronu poprzez wpływ na oś podwzgórze-przysadka-gonady. W podwzgórzu i przysadce mózgowej hamuje wydzielanie hormonu GnRH oraz zmniejsza produkcję LH i FSH, jednocześnie zwiększając wydzielanie prolaktyny. Na poziomie jąder etanol osłabia funkcję komórek Leydiga i zakłóca proces steroidogenezy.
Krótko- i długoterminowe skutki
Już jednorazowe spożycie alkoholu wpływa na gospodarkę hormonalną. Wypicie około 2 piw (500ml, 5% alkoholu) może wywołać krótkotrwały wzrost testosteronu, co wynika ze zwiększonej aktywności enzymów wątrobowych odpowiedzialnych za detoksykację. Jednak przy większych ilościach (6-7 piw) dziennie, następuje znaczący spadek, zwłaszcza przy regularnym spożywaniu. Należy pamiętać, że wpływ alkoholu zależy od indywidualnych cech, w tym masy ciała.
Regularne picie prowadzi do przewlekłego obniżenia poziomu testosteronu poprzez trzy główne mechanizmy: zwiększoną aktywność osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, stan zapalny oraz stres oksydacyjny. W efekcie pojawiają się zaburzenia metaboliczne, spada libido, a budowa masy mięśniowej staje się znacznie utrudniona.
Co szczególnie niepokojące, długotrwałe nadużywanie alkoholu może doprowadzić do pierwotnego hipogonadyzmu – stanu, w którym jądra ulegają trwałemu uszkodzeniu i tracą zdolność do produkcji testosteronu. Ten typ niedoboru jest szczególnie groźny, ponieważ w przeciwieństwie do innych form jest nieodwracalny. U osób z marskością wątroby problem jest jeszcze poważniejszy – według badań aż 90% pacjentów z tą chorobą cierpi na niedobór testosteronu, a stan ten pogłębia się wraz z postępem choroby. W takiej sytuacji organizm nie tylko produkuje mniej testosteronu, ale również gorzej wykorzystuje ten, który jest dostępny.
Czy można pić alkohol przyjmując testosteron?
Przyjmowanie testosteronu zarówno w ramach terapii zastępczej, jak i w “cyklach” przez sportowców może nasilić jego skutki uboczne w organizmie. Alkohol przyspiesza przemianę testosteronu w estrogeny, co przy zwiększonej ilości męskiego hormonu w organizmie znacząco podnosi ryzyko rozwoju ginekomastii i nadmiernego zatrzymywania wody. Stosowanie cykli w ramach dopingu wiąże się z suprafizjologicznym stężeniem testosteronu co samo w sobie negatywnie wpływa na zdrowie, a w połączeniu z alkoholem, może znacznie nasilać agresję i rozdrażnienie. Dodatkowo, zaburzone funkcjonowanie wątroby może prowadzić do nieprzewidywalnych wahań poziomu hormonów we krwi, co wpływa na skuteczność terapii i zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia efektów niepożądanych.
Źródła:
Smith, Stephen James, Adrian Leo Lopresti, and Timothy John Fairchild. “The effects of alcohol on testosterone synthesis in men: a review.” Expert review of endocrinology & metabolism 18.2 (2023): 155-166.
Sinclair, Marie, et al. “Testosterone in men with advanced liver disease: abnormalities and implications.” Journal of gastroenterology and hepatology 30.2 (2015): 244-251.
Koh, Kyungmi, et al. “Relationship between alcohol consumption and testosterone deficiency according to facial flushes among middle-aged and older Korean men.” Korean Journal of Family Medicine 43.6 (2022): 381.